Zdrowa zielenina
Sałata w ponad 90% składa się z wody. Nie oznacza to jednak, że jest bezwartościowa. Sałata kryje w sobie wiele witamin, minerałów i innych cennych składników. Jest bogata w beta-karoten - silny przeciwutleniacz, których niszczy wolne rodniki, hamuje procesy starzenia się organizmu i zmniejsza ryzyko nowotworów. Zawiera także kwas foliowy, który wpływa na prawidłową pracę układu nerwowego, jest niezbędnym czynnikiem wzrostu i rozwoju. Kwas foliowy ma ogromne znaczenie dla kobiet w ciąży, ponieważ warunkuje prawidłowy rozwój płodu, zapobiegając wadom układu nerwowego, mózgu i rdzenia kręgowego. Ponadto sałata dostarcza witaminy C, E, D, B6. Liście sałaty kryją w sobie sporą ilość składników mineralnych: żelaza, wapnia, magnezu, potasu, miedzi i jodu.
Sałata zawiera także barwniki - chlorofil, karotenoidy, flawonoidy, którym zawdzięcza swój kolor (w zależności od odmiany od jasnożółtej po ciemnoczerwoną). Karotenoidy i flawonoidy to naturalne antyoksydanty, które chronią przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, a także usprawniają pracę układu krążenia.
Warto tu dodać, że ciemnozielone liście zewnętrzne zawierają więcej witamin i składników mineralnych od jasnozielonych liści wewnątrz główki.
Sałata może być elementem niskokalorycznej diety i kuracji odchudzających. Ma bowiem niską wartość energetyczną (100 gram to zaledwie 12 kalorii), a dodatkowo dostarcza sporych ilości błonnika, który usprawnia trawienie. Należy jednak uważać na kaloryczne sosy dodawane do sałaty.
Dlaczego warto jeść sałatę?
W medycynie ludowej wywar z sałaty głowiastej używany jest do mycia i oczyszczania cery trądzikowej. Picie soku natomiast zaleca się osobom cierpiącym na wrzody żołądka i dwunastnicy.
Po sałatę warto sięgać z kilku powodów:
Jak przechowywać?
Sałatę najlepiej przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu. Przed zwiędnięciem dodatkowo chroni ją zwilżona ściereczka lub foliowa torebka.
Odmiany twardsze, o kruchych liściach (np. lodowa, rzymska) w lodówce zachowują świeżość nawet tydzień. Najlepiej przechowywać je w całości, na dolnej półce w lodówce, a pojedyncze listki myć bezpośrednio przed spożyciem.
Natomiast delikatne odmiany sałat (np. masłowa, dębolistna) należy przechowywać w lodówce umyte, osuszone i zapakowane w pojemniki lub zawinięte w wilgotne ściereczki. Dzięki temu będą świeże nawet kilka dni. Sałata nie nadaje się do mrożenia czy marynowania.
Z bazaru do kuchni
Kupując sałatę należy wybierać tą, której liście są jędrne, o intensywnym kolorze, bez żółtych czy brązowych plam. Zewnętrzne liście powinny być ciemnozielone, a im bliżej środka ich kolor powinien być jaśniejszy. Warto wybierać sałatę z upraw ekologicznych, ponieważ nadmiernie nawożona gromadzi w liściach i korzeniach niebezpieczne dla zdrowia azotany.
Sałatę przed zjedzeniem należy umyć pod bieżącą, zimną wodą, a następnie osuszyć. Można to zrobić papierowymi ręcznikami lub specjalną, ręczną wirówką. Sałaty nie należy kroić nożem, bo traci wówczas wiele cennych właściwości i zmienia smak.
Liście sałaty są doskonałym elementem dekoracyjnym, składnikiem sałatek i dodatkiem do mięsnych dań. Jej przygotowanie nie wymaga szczególnych dodatków ani zabiegów. Najlepsza jest na surowo. Dobrze smakuje zarówno z lekkimi sosami typu vinegrette, jak i ciężkimi majonezowymi. Sałatę można podawać z jogurtem naturalnym, sosem ziołowym, oliwą z oliwek, octem winnym lub balsamicznym. Warto pamiętać, że sałatę należy łączyć z sosem bezpośrednio przed podaniem.
Z różnych gatunków sałat i warzyw (pomidorów, papryki, oliwek, ogórków, rzodkiewek) można tworzyć apetycznie kolorowe i zdrowe kompozycje sałatkowe. Do doprawienia wystarczy świeżo zmielony pieprz, czosnek lub świeże zioła.
