Ziarenka smaku i zdrowia
Nasiona maku w przeważającej części składają się z tłuszczów (zawartość 40-50%). Ich głównym składnikiem są kwasy: linolenowy (z rodziny omega–6) i oleinowy (z rodziny omega-9), które zmniejszają ryzyko rozwoju miażdżycy i choroby wieńcowej. Pod warunkiem, że są używane komplementarnie z kwasami tłuszczowymi omega-3.
Mak jest także bogatym źródłem białka, witamin (A, D, E, B3) oraz składników mineralnych - głównie wapnia, który stanowi podstawowy składnik mineralny kości i zębów oraz jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania nerwów. Mak zawiera także cenny błonnik, który usprawnia procesy trawienia i obniża poziom cholesterolu.
Mak jest produktem wysokokalorycznym. 100 gram to blisko 480 kalorii i około 40 gram tłuszczu. Co w połączeniu z bakaliami czy miodem, przy boku, których często występuje, czyni go prawdziwą bombą kaloryczną. Zalecany jest więc umiar :)
Mak uprawiano nie tylko dla pożywnych nasion, ale także dla pozyskiwanego z niedojrzałych makówek opium, które zawiera w swym składzie alkaloidy o działaniu leczniczym i narkotycznym. Opium w przeszłości było wykorzystywane głównie jako środek przeciwbólowy, nasenny i odurzający. Obecnie hodowla maku w przydomowych ogródkach, na tzw. potrzeby własne jest całkowicie zakazana.
Właściwości lecznicze
Mak i pozyskiwane z niego opium należą do najstarszych znanych człowiekowi substancji leczniczych. Hipokrates używał napoju z maku w celu uśmierzenia bólu. Natomiast starożytni Grecy, znając śmiertelne skutki przedawkowania opium, stosowali je w połączeniu z cykutą do wykonywania wyroków śmierci.
Dziś wiadomo, że nasiona maku:
Spożycie dużej ilości maku wywiera działanie psychoaktywne.
Wigilijny przysmak
Pod względem kulinarnym, święta Bożego Narodzenia to przede wszystkim ryby, kapusta, grzyby, no i oczywiście mak. Któż bowiem wyobraża sobie ten świąteczny czas bez potraw z makiem.
Najbardziej popularne to:
Ale wigilijny mak to także symbolika. Dodawany do potraw miał zapewnić dostatek i szczęście. Ze względu na jego liczne ziarenka stał się również symbolem płodności.
W kuchni wielkopolskiej mak słynie także jako dodatek do tradycyjnych rogali marcińskich, wypiekanych z okazji dnia świętego Marcina 11 listopada. Jako nadzienie wykorzystuje się jednak mak biały, który jest delikatniejszy w smaku.
Olej makowy
Mak jest bardzo popularny i chętnie wykorzystywany w polskiej kuchni - najczęściej do ciast i słodkich potraw. Jego nasiona wykorzystuje się także do produkcji oleju, który zawiera 60-65% kwasu linolowego, 25-30% kwasu oleinowego, 3-5% kwasu palmitynowego, a także niewielkie ilości kwasu stearynowego i linolenowego. Kwasy te zapobiegają zakrzepom w tętnicach i żyłach oraz poprawiają kondycję włosów, skóry i paznokci.
Naturalny olej z ziaren maku niebieskiego tłoczony na zimno ma delikatny, lekko orzechowy smak. Jest smacznym dodatkiem do sałatek, dresingów, słodkich sosów i wypieków.
Olej makowy można także wykorzystywać do wyrobu naturalnych kosmetyków do pielęgnacji skóry (również delikatnej skóry dzieci i niemowląt).
Olej makowy należy przechowywać w temperaturze 5-10 stopni Celsjusza, w ciemnych butelkach.
Zdjęcie: istockphoto.com © Taratorki
