Do najbardziej tradycyjnych wigilijnych potraw zaliczamy:
Barszcz wigilijny
Według tradycji powinien być postny, klarowny i czysty. Przygotowywany jest z esencjonalnego wywaru warzywnego, czerwonych buraków i przypraw (ziela angielskiego, liści laurowych, pieprzu, majeranku, czosnku). Czasem dodaje się także suszone grzyby lub wędzone śliwki. Pod koniec gotowania barszcz zakwasza się sokiem z cytryny, octem lub zakwasem. Barszcz z reguły podaje się z uszkami, ale może także stanowić dodatek do pasztecików lub krokietów.
Zupa rybna
Powstaje na bazie wywaru warzywnego, który następnie się przecedza i dodaje do niego rybę - najczęściej filety lub dzwonka szczupaka, łososia lub karpia. Aby zupa była bardziej wyrazista w smaku do wywaru warzywnego dodaje się także rybie głowy (oczyszczone, bez oczu). Do zupy można także dodać białe wytrawne wino, plasterki cytryny, śmietanę. Zupę rybną podaje się z kawałkami warzyw z wywaru, łazankami lub ziemniakami.
Zupę grzybową
Przygotowuje się na wywarze warzywnym z dodatkiem przypraw (liści laurowych, ziela angielskiego, pieprzu). Suszone grzyby, które dodaje się do wywaru należy dzień wcześniej namoczyć. Gotową zupę można zabielić śmietaną. Podaje się ją z łazankami, fasolą lub uszkami.
Karp
Jest rybą słodkowodną, średnio tłustą. Bez wątpienia króluje wśród wigilijnych potraw z ryb.
Karpia można przyrządzać w całości, porcjować na dzwonka lub filetować. Serwowany jest na wiele sposobów - może być smażony, pieczony, gotowany, faszerowany, w galarecie, w śmietanie, po żydowsku, po staropolsku, w winie czy w piwie.
Śledź
Jest tłustą rybą morską. Najczęściej kupowane są śledzie solone, ale dostępne są także śledzie świeże tzw. zielone. Zarówno jedne, jak i drugie można kupić w całości lub w postaci filetów. Śledzie zielone zazwyczaj smaży się i dodaje do zalewy octowej, natomiast śledzie solone najczęściej jemy marynowane. Za najsmaczniejsze uznawane są delikatne matiesy (matiasy), czyli młode ryby odławiane przed pierwszym tarłem w maju.
Kapustę z grzybami
Jak sama nazwa wskazuje, przygotowuje się z kiszonej kapusty i suszonych grzybów, które trzeba uprzednio namoczyć. Kapustę przyprawia się kminkiem, który poprawia smak, a także łagodzi wzdęcia. Do gotowej kapusty można dodać zasmażkę lub olej.
Wigilijne uszka
To malutkie, zawinięte pierożki z nadzieniem (głównie z suszonych grzybów, ale także pieczarek czy grzybów z kapustą). Uszka nie występują w roli odrębnego dania. Podaje się je z wigilijnymi zupami: barszczem lub grzybową.
Kompot z suszu, czyli z suszonych owoców
Do tradycyjnego kompotu nadają się jabłka, śliwki bez pestek, gruszki, figi, morele. Do kompotu można także dodać goździki, cynamon, plasterki cytryny i miód.
Kluski z makiem
To danie podawane na słodko jako deser. Mak gotuje się w mleku, mieli, a na końcu dodaje miód i bakalie. Ciepłe kluski, czyli makaron typu łazanki (który można kupić lub przygotować samodzielnie) dodaje się do uprzednio przygotowanego maku i danie gotowe.
Makówki
Są śląską potrawą wigilijną w formie warstwowego deseru. Z maku, bakalii, miodu i mleka przygotowuje się masę, którą następnie przekłada się z chałką.
Kutia
To tradycyjna potrawa kuchni kresowej, a także kuchni białoruskiej, litewskiej i ukraińskiej. Jest przygotowywana z pszenicy, maku, miodu i bakalii. Przygotowaną kutię należy schładzać w lodówce przez kilka godzin.
Piernik staropolski
Ma ciemną barwę, intensywny korzenny zapach oraz słodko-pikantny smak, który zawdzięcza zawartości miodu i przypraw korzennych (cynamonu, goździków, gałki muszkatołowej, imbiru i pieprzu). Charakterystyczne dla piernika jest to, że musi leżakować 3-4 tygodnie. Do ciasta można dodawać także bakalie.
Zdjęcie: fotolia.com/Barbara Dudzińska
